Maskertje op? Of af?

Maskeren is iets wat heel veel Aspergers of zogenaamde Hoog Functionerende Autisten dagelijks doen. Het houdt in dat je je autistische gedrag, trekjes en denkwijzen verhuld door jezelf zo Neuro-Typisch mogelijk {alsof je brein normaal ontwikkeld is en je geen autisme hebt} neer te zetten. Bij sommigen gaat het vanzelf omdat het al hun hele leven hun overlevingsstrategie is, bij sommigen voelt het als bewust een masker opzetten, en bij weer anderen is het een knopje dat ze tig keer per dag aan of uit zetten. Wat bij iedereen hetzelfde is, is dat het verdomd veel energie kost. Je bent namelijk voortdurend je eigen karakter aan het onderdrukken en aan het bedenken wat je dán moet laten zien in de situatie waar je je in bevind.
Stel, je zit in een vol restaurant aan een tafel met vier familieleden een verjaardagsetentje te houden dat je niet kon afzeggen en eigenlijk staat de muziek te hard, kun je de twee gesprekken die zich aan tafel ontwikkelen allebei net niet volgen en maak je je net iets te druk over hoelang geleden jullie al hebben besteld, dat je verschrikkelijk honger hebt en dat er niet eens iets vegetarisch op de kaart stond.
De Asperger wil dan het liefst weg, naar buiten om even adem te halen. Hij of zij zal misschien stil zijn, wat aan het niet gewilde eten zitten plukken, in zichzelf gekeerd raken door alle gedachten en de onzekerheid over alles. Flarden muziek en gesprek, de smaak van een drankje, "ik wil geen vlees", een knorrende maag, thuis willen zijn, de kleur van het shirt van een familielid en een vlek op het mes, alles komt in volle vaart op diegene af. Hij of zij zal inderdaad wellicht gewoon abrupt opstaan en weglopen... misschien blijft degene zitten en bouwt de druk zich zo hoog op dat er een emotionele uitbarsting volgt.
Degenen die hebben geleerd te maskeren zullen misschien inderdaad ook wat stil worden {maar Aspergers worden door groepen vaak toch al gezien als 'de stille', dus dat is wellicht geen probleem}, maar weten wel één of twee toevoegingen aan het gesprek eruit te persen, vragen aan de ober of de muziek wat zachter kan en of die ene salade ook zonder gerookte kip kan. Ze excuseren zich glimlachend omdat ze even naar de toilet gaan, doen daar wanhopig een serie ademhalingsoefeningen, genieten van de stilte, hopen dat er verder niemand ook naar het toilet moet, en komen glimlachend weer terug. "Niks aan de hand, met mij gaat het goed hoor, heb alleen wel een beetje honger, vandaar ben ik wat witjes."
Door maskeren lijkt het voor de buitenwereld dat alles ok is, dat je je wel red. Zelfs als men weet dat je gevoelig bent voor bepaalde dingen, snel moe bent of overweldigd kan raken, kan het zijn dat ze als het ware 'erin trappen' dat het best goed gaat. En dat kan je behoorlijk in de vingers snijden. Want je bent keihard je best aan het doen, maar tegelijkertijd krijg je daar geen waardering voor, omdat je tenslotte heel normaal over komt {het is alleen niet jóuw normaal}. Je kunt verschrikkelijk last hebben van iets, maar omdat je maskeert, krijg je er geen hulp bij, omdat gewoonweg niemand wéét dat er iets is. Dit kan er soms voor zorgen dat je je alleen of hulpeloos kan voelen. Daarnaast wring je jezelf behoorlijk uit door te maskeren, het is hard werken, voor de meesten is het echt niet langer dan een paar uurtjes uit te houden, afhankelijk van de omgeving waarin ze zich bevinden. Waarna ze thuis ook behoorlijk zullen moeten herstellen.
Zodoende kun je je dan afvragen of het wel zo'n goede strategie is. Je verhult je ware ik, je problemen, wat je nodig hebt, voor je omgeving. Natuurlijk ben ben je nog steeds wel jij tijdens maskeren, maar een groot en wellicht ook heel leuk of mooi stuk duw je toch weg. Het is vermoeiend, mensen kunnen je niet helpen, je bent aan het werk in plaats van te ervaren of genieten... Toch is het voor veel mensen de enige manier om situaties aan te gaan, om sociaal bezig te zijn, om boodschappen te doen of de bibliothecaresse te vragen naar dat ene boek. Door even te doen wat je weet dat werkt, door een beetje te acteren, ben je ook tijdelijk even sterker en vaardiger. En dat is ook weer heel wat waard. En doet niet iedereen dat eigenlijk een beetje, en niet alleen de Aspergers onder ons?

P.S. Op een forum waar ik een gesprek opende over maskeren, kwamen we uit op het volgende;
Maskeren is een belangrijk onderdeel van Asperger zijn, het heeft een duidelijke functie en het kan je helpen in veel situaties. Het wordt alleen problematisch als je je masker niet meer af kan zetten, of je ook voortdurend maskeert bij de mensen waar je van houdt. Probeer er dus aan te werken om balans te vinden in het maskeren {probeer het bijvoorbeeld niet thuis te doen} en praat er ook over met mensen die je vaak ziet, zodat zij weten dat je het soms doet en dat het aangeeft dat het juist even niet zo goed gaat als het lijkt. Je hoeft niet álles alleen op te lossen tenslotte.